مشتری نیوز: در بخش قبلی این مطلب به چگونگی شناسایی و مستند کردن مدل کسب‌وکار فعلی سازمان و رسیدن به تعریف مشترکی از مدل سازمان پرداختیم. در این بخش از مطلب قصد داریم انتخاب بهترین راه‌حل برای تغییر مدل کسب و کار، شناسایی و تشخیص تأثیر به‌کارگیری مدل کسب‌وکاری انتخابی و به‌کارگیری راه‌حل و تغییر مدل کسب‌وکاری می پردازیم و ارزیابی و بهبود نتایج حاصل از تغییر مدل کسب و کار را مورد بررسی قرار دهیم.
قطعاً هر سازمانی Business Model  مختلفی برای تغییر مد نظر دارد اما برای رسیدن به Business Model  مناسب، سازمان باید در ابتدا گزینه‌های محتمل را تعیین کند و در تلاش باشد تا مدل کسب‌وکاری را اتخاذ کند که مبتنی بر استفاده از فناوری باشد. به عنوان نمونه در حال حاضر کسب‌وکارها به سمت استفاده از تکنولوژی اینترنت در حرکت هستند. برخی از مدل‌های کسب‌وکاری مبتنی بر وب، به صورت واسطه در بازار عمل می‌کنند؛ به این معنا که مبادله و معامله را بین خریداران و فروشندگان تسهیل می‌بخشد. Advertising Model یکی از مدل‌های کسب‌وکاری جدید است که برخی از سازمان با استفاده از این مدل می‌تواند به فعالیت‌های تبلیغات آنلاین کسب‌وکارها پاسخی درست دهند. Infomediary Model از دیگر مدل‌های کسب و کار جدیدی است که بر روی‌ داده‌کاوی کار می‌کند و از طریق داده‌کاوی در تلاش است تا شناخت بهتری از مشتریان را به دست آورند. این تحلیل اطلاعات می‌تواند در کسب‌وکارهای B2C بسیار مثمر ثمر واقع شود. به عنوان نمونه در حال حاضر طبق گزارش‌های مرکز آمار، سهم پروتئین در سبد خانوارهای ایرانی، 22 درصد است و خرده‌فروشی‌ها می‌توانند با تحلیل فاکتورهای خرید مشتریان خود به این نتیجه برسند که کدام گروه از مشتریان پروتئین مصرف خود را از آن‌ها خریداری نمی‌کند و با استفاده از فعالیت‌های ترویجی، بن‌های امتیازی، تخفیف و... این گروه از مشتریان را ترغیب به خرید این محصولات کنند؛ این مثال یکی از کاربردهای داده کاوی در بین کسب و کارها است.

شناسایی و تشخیص تأثیر به‌کارگیری مدل کسب‌وکاری انتخابی

کسب‌وکارها در مرحله بعدی باید شناسایی و تشخیص تأثیرات به‌کارگیری راه‌کارهای منتخب بر اجزای مدل کسب و کار فعلی را در اولویت کاری خود قرار دهند؛ به این معنا که از طریق تحقیقات بازار، تأثیرات انتخاب مدل کسب‌وکاری جدید را مشخص کنند. چون مدل‌های کسب‌وکاری جدید همواره با ریسک‌های جدی مواجه است و در بیشتر مواقع برای سازمان ها با هزینه‌هایی همراه است که عدم شناسایی و تشخیص درست می‌تواند کسب‌وکارها را با ضررهای هنگفتی همراه سازد.

به‌کارگیری راه‌حل و تغییر مدل کسب‌وکاری

هنگامی که سازمان Business Model مد نظر خود را انتخاب کرد، باید طبق بوم مدل کسب و کار تمام زوایای آن را مورد بررسی قرار دهد. اگرچه چگونگی استفاده از بوم مدل کسب و کار از حوصله این مطلب خارج است اما به صورت خلاصه در بوم مدل کسب و کار، سازمان باید مشتریان بازار را بخش‌بندی کند و بخشی از بازار را انتخاب کند و سپس ارزش پیشنهادی خود را به آن‌ها مطرح کند؛ این ارزش پیشنهادی باید با ارزش‌های پیشنهادی رقبا متمایز باشد. در مرحله بعدی سازمان باید کانال‌های توزیع مدل کسب و کار جدید خود را مورد بررسی قرار دهد و چگونگی برقراری ارتباطات اثر بخش سازمان با مشتریان خود را مشخص کند. سپس باید جریان نقدینگی و کسب درآمد حاصل از مدل کسب و کار جدید مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد و دارایی‌های سازمان مشخص شود. در مرحله بعدی باید فعالیت‌های اساسی سازمان برای اجرایی ساختن ارزش پیشنهادی مشخص شود و به‌منظور بهبود و توسعه عملکرد کسب و کار، شرکای کلیدی سازمان تعیین شوند. در پایان نیز باید هزینه‌های عملیاتی مدل‌های کسب و کار و ساختار هزینه‌ها به صورت کامل تدوین شود.

ارزیابی و بهبود نتایج حاصل از تغییر مدل کسب و کار

پس از اجرای مدل جدید کسب‌وکاری، باید ارزیابی از آن در یک روزه زمانی مشخص انجام شود و نتایج حاصل از تغییر مدل کسب و کار کاملاً مشخص شود. به عنوان نمونه ممکن است سازمان به اهداف مورد نظر از طریق اجرای مدل کسب‌وکاری جدید دست پیدا نکند؛ در این صورت سازمان باید در مدل کسب‌وکاری خود تغییراتی را اتخاذ کند. ذکر این نکته نیز بسیار حائز اهمیت است که مدل‌های کسب‌وکاری باید دائماً در حال بروز رسانی باشند و با اتخاذ مدل کسب و کاری جدید، دوباره هم نیاز به بروزرسانی است.

در پایان ذکر این نکته بسیار حائز اهمیت است که استراتژی کسب و کارها از طریق یک مدل کسب و کار اجرا می شود و سازمان هایی که استراتژی های جدیدی اتخاذ می کنند، ناگزیر به استفاده از مدل های کسب و کاری جدید هستند. Benchmark یا الگو برداری از بهترین ها، بهترین روش برای شناسایی مدل های کسب و کاری جدید است؛ سازمان های ایرانی برای دست یافتن به Business Model مناسب ناگزیر به الگوبرداری از لیدرهای بازار های جهانی هستند تا از این طریق بتوانند از قافله تغییرات جهانی دور نمانند.